Bilinmesi Gerekenler

Son derece önemlidir.

Her laboratuvar standardize ve aynı kalitede değildir.

Bazı laboratuvarların sürekli uzman doktoru yoktur.
Bazı laboratuvarların cihaz ve ekipman altyapısı yoktur.
Bazı laboratuvarların yeni cihaz ve ekipmanı yoktur.
Bazı laboratuvarların yeterli bilgi ve birikimi yoktur.
Bazı laboratuvarların kalite sistemi yoktur.
Bazı laboratuvarlar teknolojik gelişmelerin çok gerisinde kalmaktadırlar.
Bazı laboratuvarlar yalnızca ticari amaçlarla çalışmaktadırlar.
 

Kaliteli ve güvenilir sonuçlar için bir laboratuvar;

Deneyimli , birikimli ve kariyerli uzmanlara sahip olandır.
Cihaz ve ekipman altyapısı yeterli olmalıdır.
Sürekli uzman doktorları bulunmalıdır.
Tıbbi ve teknolojik güncel gelişmeleri yakından izlemelidir.
Bilimsel ve etik çalışmalı, yalnızca ticari amaçlarla hareket etmemelidir.
Sonuçların güvenirliliği için akredite bir laboratuvar olmalıdır.
Kalite sistemi bulunmalıdır.( ISO 9000) gibi
Aynı zamanda TÜRKAK Akreditasyonu bulunmalıdır.(ISO 15189 Laboratuvar Akreditasyonu gibi )

Tanı değeri yüksek, güvenilir, doğru ve zamanında ulaşılabilen test sonuçlarının üretilebilmesi; klinik örneğin doğru zamanda, uygun bölgeden, uygun şartlarda alınması ve sağlıklı koşullarda laboratuvara iletilmesi ile birebir ilişkilidir. Bu nedenle testler için örnek verilmeden önce bazı noktalara dikkat edilmesi gerekmektedir.

12 Saat Açlık Sonrasında Alınacak Örnekler İle Çalışılması Gereken Testler

Zorunlu durumlar dışında, tüm biyokimyasal testler için örneklerin 12 saatlik açlıktan sonra alınması önerilir.
(Sabah Aç Karnına Kan Alınması Uygundur)

• ADH
• Alkali fosfataz izoenzimleri
• Büyüme hormonu ( GH )
• C-peptid
• Demir
• Total Demir Bağlama Kapasitesi
• Folik asit
• Gastrin
• Glukoz
• Homosistein
• İnsülin
• İnsülin Direnci
• Kalsitonin
• Kolesterol (Total)
• HDL Kolesterol
• LDL Kolesterol
• VLDL Kolesterol
• Trigliserid
• Kortizol
• Laktat
• Leptin
• Lipoprotein (a)
• Lipoprotein Elektroforezi
• Osteokalsin
• Piruvat
• Safra asitleri
• Serbest yağ asitleri ( FFA )
• Trigliseridler
• Vitamin B 12
• Vitamin E

Mutlak 12 saatlik açlık sonrası yapılması gerekli testler: Gün İçerisinde Salınım Ritmi Olan ve Düzeyi Değişen Hormon Testleri

Özellikle salınım ritmi nedeniyle Kortizol ve ACTH testleri için örnekler mutlaka 08:00-10:00 veya 16:00-18:00 saatleri arasında alınmalıdır. Diğer testler için de referans aralık standardizasyonu ve olası lipeminin test hassasiyetini etkileyebilecek olması nedeniyle örnekler tercihen aç olarak öğleden önce alınmalıdır.

Özellikli Bazı Testler

TRİMESTER DOWN SENDROMU TARAMA TESTİ:
Kan örneği alımı ile ultrason ölçümünün aynı günde yapılması gerekir. İkisi arasında süre farkı 24 saati aşmamalıdır. Laboratuvara kan vermek için gelirken ultrason ölçüm değerlerinin getirilmesi gereklidir.

Diski Mikroskopisi ve Parazitolojik İnceleme :

Parazitolojik inceleme için dışkı örneği laboratuvarlarımıza 1 saat içinde ulaştırılmalıdır.

İlaç Düzeyi Testleri ( karbamazepin, siklosporin , digoksin , lityum , fenitoin, valproik asit, v.b. ) : Doktorunuzun başka bir tavsiyesi ya da talimatı yoksa laboratuvara gelirken o sabah ilaç dozunun alınmaması tercih edilir.

Angiotensin Converting Enzim ( ACE ) :

Doktorunuzun kontrolü ve bilgisi dahilinde ACE inhibitörü grubundan olan antihipertansif ilaçlar (Kaptopril, Kaptoril, Lopril, v.b.) örnek alımından önceki 12 saat içinde kullanılmamalıdır.

24 Saatlik İdrarda Yapılan Testler:

Vücudumuzda bulunan birçok maddenin metaboliti idrarla atılır. Bu metabolitlerin düzeylerini doğru olarak değerlendirebilmek için öncelikle 24 saatlik idrarın doğru toplanması ve uygun koşullarda laboratuvara ulaştırılması gerekir. Bu amaçla gerekli koruyucu maddeler, idrar toplanmaya başlamadan önce toplama kabına konulmalıdır. Bu koruyucu maddeleri ve uygun toplama kaplarını laboratuvarlarımızdan temin edebilirsiniz.

Vücudumuzda bulunan birçok maddenin metaboliti idrarla atılır. Bu metabolitlerin düzeylerini doğru olarak değerlendirebilmek için öncelikle 24 saatlik idrarın doğru toplanması ve uygun koşullarda laboratuvara ulaştırılması gerekir. Bu amaçla gerekli koruyucu maddeler, idrar toplanmaya başlamadan önce toplama kabına konulmalıdır. Bu koruyucu maddeleri ve uygun toplama kaplarını laboratuvarlarımızdan temin edebilirsiniz.

24 Saatlik İdrar Örnegi Toplanması:

Sabah ilk idrar atılarak mesanenin boşaltılması sağlanır.

Daha sonra yapılan idrarların tümü hiç dışarı kaçırılmadan 24 saat süresince, idrar toplama kabına toplanır. Bu süre içinde toplama kabı serin bir yerde saklanır.

Ertesi sabah yapılan ilk idrar da toplama kabının içine alındıktan sonra en kısa sürede laboratuvara ulaştırılır.

Doktorunuzun istediği testler arasında aşağıda listelenmiş olan testler bulunuyorsa koruyucu madde içeren özel toplama kabı ve yapılacak test ile ilgili ayrıntılı bilgi (perhiz, ilaç, v.b.) almak için laboratuvarlarımızla iletişime geçiniz.

Diskida Helicobacter Pylori Antijeni Testi (HPSA) ve üre nefes testi:

Tedavide kullanılan antibiyotikler, bizmut içeren ilaçlar ve proton pompa inhibitörleri kullanımı test sonucunu etkiler. Bu nedenle bu ilaçlarla yapılan tedavinin bitiminden 2 hafta sonra örnek verilmesi gereklidir.

Özel Diyet Gerektiren Testler

5 – Hidroksiindolasetik Asit ( 5 – HIAA ):

24 saatlik idrar örneği toplanmadan 3 gün önce ve örnek toplama süreci boyunca diyet uygulanmalıdır. Bu süre içinde serotonin içeren çikolata, kahve , çay, muz, domates, ceviz , patlıcan, portakal, limon, ananas alınmamalıdır. Aspirin, ağrı kesiciler, hipertansiyon ilaçları ve gualiacol içeren öksürük şuruplarının kullanılmaması önerilir.

Okzalik Asit (okzalat) ve Sitrik Asit (sitrat) :

İdrar örneği toplanmaya başlamadan 2 gün önce ve toplama sırasında ıspanak, çikolata, domates, çilek, dondurma, pasta, et, tavuk, balık tüketilmemelidir. Askorbik asit ( C vitamini ) ve kalsiyum içeren ilaçlar zorunlu haller dışında alınmamalıdır.

ALKOL ALIMINDAN ETKİLENEN TESTLER

• Antidiüretik Hormon (ADH)
• Apolipoprotein A
• Apolipoprotein B
• HDL Kolesterol
• Koproporfirin
• LDL Kolesterol
• Lipid Elektroforezi

Lipoprotein (a)
Porfirin
Total Kolesterol
Trigliserid
Üroporfirin
Vanil Mandalik Asit (VMA)
VLDL Kolesterol

Uygun değildir. Çünkü idrar kültürü için örnek verirken dış ortamdan bulaşmaları önlemek için, idrarın steril bir kaba alınması, ön temizlik yapılması ve idrarın ilk kısmı tuvalete yapıldıktan sonra orta idrarın steril kaba yapılması, son kısmın yine tuvalete yapılması gereklidir.

Yeterli miktarda idrar birikinceye dek beklenilebilir. Ancak torbayı taktıktan sonra 30 dakika içinde yeterli miktar sağlanamadı ise torba yenisi ile değiştirilmelidir.

Mesanede en az 3 saat beklemiş olması gereklidir. Uygun temizlik sonrası verilecek 1-2 ml idrar yeterlidir

Adet döneminde verilen idrarda adet kanı bulunabileceğinden, kültür ve direkt mikroskobik incelemeler etkilenir. Mikroskobik incelemede görülecek eritrositlerin nereden kaynaklandığı ayırt edilemez. Adet kanı ile vajinada normalde bulunan mikroorganizmalar, steril olması beklenen idrara bulaşabileceğinden yanıltıcı sonuçlar verir. Bu nedenle adet döneminde idrar analizi ve kültürü yapılmaz.

Antibiyotikler, bakterilerin üremesini azaltabileceği gibi üremeyi tamamen de önleyebilir. Dolayısı ile sonuçları etkiler. Bu nedenle kullanılan antibiyotik cinsine göre değişmekle birlikte son antibiyotik dozunun alımından en az 2 gün sonra kültür testi yapılması önerilir. Doktorunuz bilgisi dahilinde, antibiyotik kullanımı esnasında örnek verilmesi önerilmiş ise kullanılan antibiyotik ismi ve dozu laboratuar görevlisine bildirilmelidir.

Gerekmez. Ancak boğaz ve balgam kültürü için son 1 saat içinde herhangi bir şey yenilmemesi gereklidir.

Kadınlarda anatomik özellik bakımından kontaminasyon (vajinal bakteri bulaşı) erkeklere göre daha sık olmaktadır. Bunu azaltmak için işlem öncesi temizlik önemlidir.

Öncelikle eller sabun ile yıkanmalıdır. Bir elinizle vajinanın dudaklarını aralayıp, diğer elinizle de yukarıdan aşağıya (vajinadan makata) doğru gazlı bez ile vajinayı bir kez silin. Bu işlem farklı gazlı bezler ile en az 4-5 kez tekrarlanmalıdır. Temizlik işleminden sonra vajinanın ağzını aralık tutarak ilk idrarı tuvalete, orta kısım idrarı ise idrar kültür kabına yapınız. Sonrasında ise eliniz ile kabın içine değmeden,  hızlı bir şekilde kapatıp laboratuvarımıza örneğini ulaştırınız.

Verilen örnek kabı steril olduğu için, sperm verirken bu kabın veya kapağının içine kesinlikle dokunulmaması gerekir ve su, sabun vb. maddeler ile karıştırmamak gerekir. Sperm verme işlemi öncesi, eller ve penis sabunlu su ile yıkanmalı ve güzelce durulanmalı, peçete ile iyice kuruladıktan sonra sperm yapma işlemine başlanmalıdır. Bu aşamada kesinlikle su, sabun gibi kayganlaştırıcı herhangi bir madde kullanılmamalıdır. Spermin tamamı verilen kabın içine yapılmalı ve kapağı sıkıca kapatılarak en kısa sürede laboratuvara teslim edilmelidir.

Boğaz kültürü alınmadan önce (1 saat) bir şey yenilip içilmemeli ve gargara vb. gibi işlemler yapılmamalıdır.

Hayır, gerek yok. Laboratuarımızda kullandığımız yöntemlerde, sadece insan kanında bulunan bir maddeye (insan hemoglobini) duyarlı testlerle çalışıyoruz.

Parazitolojik incelemeler için fındık büyüklüğünde dışkı örneğinin, özel kabında en geç 30 dakika içinde laboratuara ulaştırılması gerekir. Arka arkaya en az 3 gün örnek alınması parazit yumurtası görülme şansını arttırır.

Kültür için dışkının özellikle kanlı ve mukuslu kısımlardan örnek alınmalı özel taşıyıcı tüp içerisine konularak mümkün olan en kısa süre içinde laboratuara ulaştırılmalıdır.

Akıntı kültürü alınırken, önce üretral ağzının steril mendil ile temizlenmesi sonrasında eküvyonlu çubuk ile akıntının alınarak özel taşıyıcı tüpe yerleştirilmesi ve en kısa sürede laboratuarımıza ulaştırılması gerekmektedir

Mantar incelemesi ve mantar kültürü yaptırmadan önce en az 3 gün süreyle mantar ilacı kullanılmamalı, cilt veya tırnaktan alınacak örneklerde bu bölgelerin yıkanmaması önerilir. Eğer tırnaktan örnek alınacaksa, tırnağın bir hafta süre ile kesilmemesi gerekmektedir.

Hekiminizin herhangi bir uyarısı yoksa sabah dozunu almadan kan vermenizi, sonra ilacınızı almanızı öneriyoruz.

Genellikle etkilemez, sabah aç karna almanız gereken ilacınız varsa, kan verme sonrası da alabilirsiniz. Ancak, hipertansiyon nedenini araştırmak için yapılan bazı özel testlerde, doktorunuz ilaçlarınızı birkaç gün almamanızı isteyebilir.

Glukoz yükleme testinden önceki üç gün boyunca normal karbonhidrat içeren bir diyet uygulanır. Gereğinden fazla veya az karbonhidratlı beslenmede hatalı düşük veya yüksek sonuç bulunur.