Hepatit B (Sarılık)
Karaciğer, besinleri işlemden geçiren, kanı süzen ve enfeksiyonlara karşı savaşta rol oynayan hayati bir organdır. "Hepatit" terimi ise karaciğerin iltihaplanması anlamına gelir. Karaciğer iltihaplandığında veya hasar gördüğünde fonksiyonları etkilenir. Yoğun alkol kullanımı, toksinler, bazı ilaçlar ve virüsler hepatite yol açabilir. Amerika Birleşik Devletleri’nde, en yaygın olan viral hepatit tipleri Hepatit A, Hepatit B ve Hepatit C’dir.
Hepatit B enfeksiyonu Hepatit B virüsü nedeniyle meydana gelen ciddi bir karaciğer hastalığıdır. Enfeksiyon belirtisiz atlatılabileceği gibi hastaneye yatırılmayı gerektiren ciddi bir hastalık şeklinde de bulgu verebilir.
Bir kişinin virüs ile enfekte olmasından sonraki ilk 6 ay içinde oluşan kısa süreli enfeksiyona Akut Hepatit denir. Kronik Hepatit B ise Hepatit B virüsü ile oluşan ve yaşam boyu süren bir enfeksiyonu ifade etmektedir. Bir kişinin kronik bir enfeksiyon geliştirme olasılığı, kişinin enfekte olduğu yaşa bağlıdır. Özellikle erişkinler tedavi olmadan vücudundaki virüsü ortadan kaldırabilir. Erişkinlerin sadece % 5 kadarında enfeksiyon kronikleşir. Hepatit B virüsü bulaşan bebeklerin % 90’ına kronik bir enfeksiyon gelişir. Vücudundaki virüsü temizleyebilen insanlar, bağışık hale gelir ve bir daha Hepatit B virüsü ile enfekte edilemez.
Hepatit B kronikleşirse karaciğer hasarı, siroz, karaciğer kanseri ve hatta ölümü içeren ciddi sağlık problemlerine yol açabilir. Hepatit B enfeksiyonu, hasta ya da taşıyıcı bir kişinin kan, sperm veya diğer vücut sıvıları ile temas etmeniz halinde bulaşır.
Hepatit B virüsü nasıl bulaşır.
- Erişkinler arasında, Hepatit B, sıklıkla cinsel ilişki yoluyla bulaşır.
- Hepatit B virüsü ile enfekte bir kişiye kullanılan enjektör ve kan ürünlerinin paylaşılması halinde bulaşır (ortak enjektör kullanımı gibi).
- Yaygın olmamakla birlikte, sağlık kuruluşu ortamında Hepatit B salgınları ile bulaşabilir.
- Hepatit B virüsü, enfekte bir anneden doğum sırasında bebeğe bulaşabilir. Dünya genelinde bir çok insan henüz bebekken enfekte olmuştur.
Hepatit B virüsü hangi durumlarda bulaşmaz.
- Hepatit B virüsü Emzirme ile bulaşmaz
- Hepatit B virüsü Çatal bıçak takımını paylaşma ile bulaşmaz
- Hepatit B virüsü Kucaklama ile bulaşmaz
- Hepatit B virüsü Öpme ile bulaşmaz
- Hepatit B virüsü El ele tutuşma ile bulaşmaz
- Hepatit B virüsü Öksürme veya aksırma ile bulaşmaz
- Hepatit B virüsü Kontamine gıda veya su ile bulaşmaz.
Hepatit B enfeksiyonu belirtileri nelerdir?
Hepatit B’ li çoğu insanın belirtisi yoktur ve enfekte olduklarını bilmezler. Eğer belirtiler oluşursa, bunlar
- Ateş
- Yorgunluk hissi
- İştahsızlık
- Bulantı-kusma
- İdrar renginde koyulaşma
- Gri renkli dışkı
- Eklem ağrısı
- Ciltte ve gözlerde sarılıktır.
Akut bir enfeksiyonda semptomlar oluşursa, bunlar çoğunlukla bulaştan sonraki 3-6 ay içinde ortaya çıkar. Kronik Hepatit B ile ilişkili belirtilerin ortaya çıkması yılları alabilir ve ilerlemiş karaciğer hastalığının bir belirtisi olabilir.
Hepatit B olduğumu nasıl anlarım?
Hepatit B’ye sahip olup olmadığınızı bilmenin tek yolu test yaptırmaktır. Kan testleri ile enfekte olup virüsü temizlediğinizi, halen enfekte olup olmadığınızı veya hiçbir zaman enfekte olmadığınızı belirleyebilmekteyiz.
Kimler Hepatit B testi yaptırmalıdır?
- Bütün hamile kadınlar
- Hepatit B’ li insanlar ile cinsel teması olanlar
- HIV ile enfekte olan insanlar
- Kemoterapi alan insanlar
- Madde bağımlıları
- Homoseksüel ilişkisi olan erkekler
- Hemodiyaliz alan insanlar düzenli test yaptırmalı, uygun durumda hemen aşılanmalıdırlar.
Test aynı zamanda bilinmeyen enfeksiyonları belirleyebilir veya bir kişinin aşılamadan yararlanıp yararlanamayacağını haber verebilir.
Akut Hepatit B’li kişiler ile ilgili olarak, doktorlar, istirahat, yeterli gıda ve sıvı alımı ve yakın tıbbi izlem önermektedir.
Bazı hastaların hastaneye yatırılması gerekebilir. Kronik Hepatit B hastaları karaciğer problemleri bakımından değerlendirilmeli ve düzenli olarak izlenmelidir. Karaciğer hastalığını yavaşlatabilen veya etkilerini önleyebilen tedaviler bulunmaktadır.
Hepatit B'yi engellemenin en etkili yolu aşılanmaktır. Hepatit B aşısı, tipik olarak 6 aylık bir süre içinde 3 kez uygulanan bir seri şeklinde verilir.
Bütün bebekler doğumda rutin olarak aşılanmakta olup bu durum Türkiye’de yeni Hepatit B olgularında dramatik düşüşlere yol açmıştır.
Kimler Hepatit B aşısı yaptırmalıdır?
- Hepatit B ile enfekte olan bir kişi ile yaşayan insanlar
- Belirli ülkelere seyahat edenler
- Kana maruz kalan sağlık ile kamu sağlığı çalışanları
- Yüksek riskli cinsel davranışlara sahip olan insanlar
- Homoseksüel ilişkisi olan erkekler
- Enjeksiyon şeklinde madde ya da ilaç kullanan kişiler ve
- Diyabet, sistemik kalp hastalığı gibi kronik hastalığı olan insanlar doktorları ile görüşüp aşı olmalıdırlar.