Toksoplazmoz
Toksoplazmoz nedir?
Toksoplazmoz, Toxoplasma gondii parazitinin sebep olduğu bir infeksiyon hastalığıdır. Hastalık insana parazitin çeşitli evrelerinde, öncelikle kist içeren çiğ veya az pişmiş etlerin yenmesi, kontamine suların içilmesi, enfeksiyöz ookistler çıkaran kedilerin dışkısı ile direkt temas ve transplasental olarak (gebelik sırasında anneden bebeğe geçiş) bulaşır.
Enfeksiyon insanlarda ve sıcak kanlı memeli hayvanlarda görülür ve dünya çapında yaygın bir hastalıktır. Ülkemizde hastalığın görülme sıklığı %33-50 oranındadır.
Toksoplazma gondii infeksiyonunu nasıl anlayabilirim?
Enfeksiyon genellikle herhangi bir belirti vermeden seyreder. Nadir durumlarda, lenf bezlerinde şişlik, baş ve kas ağrısı, halsizlik ve grip benzeri semptomlar görülebilir. Gebelikte Toxoplasma gondii enfeksiyonu geçirilmesi durumunda, parazitin anne karnındaki bebeğe geçmesi riski mevcuttur. Enfeksiyonun geçirildiği gebelik dönemine bağlı olarak bebek çeşitli derecelerde (kasılma nöbetleri, göz tutulumu, ölü doğum, v.b.) etkilenebilir.
Teşhis nasıl koyulur?
Enfeksiyon sonrasında parazite karşı antikorlar (IgM ve IgG) üretilir. IgG antikorlarının tespit edilmesi (koruyucu antikorlar) Toxoplasma gondii infeksiyonunun daha önce geçirildiğini gösterir. Böylece gebelikte anne karnındaki bebek için bir risk söz konusu değildir. Toksoplazmaya karşı IgG ve IgM antikorlarının birlikte tespit edilmesi infeksiyonun kısa bir süre önce geçirildiğini gösterir.
Bununla birlikte IgM antikorları infeksiyondan yıllarca sonra bile tespit edilebilir seviyelerde kalabilir. Bu durumda, IgM pozitifliğini akut infeksiyon olarak yorumlamadan önce avidite ve PCR gibi ek testler yapılmalıdır.
Antikor tespiti nasıl yapılmalıdır?
Gebelikten 3-4 ay önce ya da gebelik fark edildiğinde IgG antikor düzeyi incelenmelidir. Koruyucu antikor seviyesi oluşmuş ise bebek için enfeksiyon riski bulunmaz. Eğer koruyucu antikor seviyesi düşükse, gebelik boyunca düzenli olarak (8 ila 12 haftalık aralıklarla) antikor takibi yapılmalıdır.
Enfeksiyon gebelik döneminde tedavi edilebilir mi?
Koruyucu antikorlar mevcut değilse infeksiyondan nasıl korunabilir?
- Çiğ veya az pişmiş et tüketiminden kaçınılmalıdır (kıyma, salam, sucuk, vs.).
- Kedilerin dışkı kutusu günlük olarak temizlenmelidir. Bu işlem gebe olmayan kişiler tarafından yapılmalıdır.
- Et hazırladıktan ve bahçe işlerinden sonra temel hijyen kurallarına (ellerin yıkanması vs.) dikkate uyulmalıdır.
- Çiğ yenecek sebze ve meyveleri çok iyi yıkanması gerekir.