Hipotiroidi Nedir ?
Hipotiroidi Nedir?
Hipotiroidi, tiroit bezinin az çalışmasına bağlı olarak tiroid hormonlarının az salgılanmasıdır. Bu hormonlar metabolizmamızı düzenlediğinden, kana az hormon salgılanmasına bağlı olarak halsizlik, yorgunluk, ciltte kuruluk ve dökülme, müdahale edilmeyen vakalarda dilde büyüme, seste boğuklaşma ortaya çıkabilir.
Kan testlerinde T3, T4 düzeyleri normal, TSH düzeyi yüksektir. Hastalık kontrol altına alınmadığı sürece hasta önce kilo almaya başlar, ardından zaman içinde vücut ısısı düşer, şuuru bulanıklaşır. Bunlara kabızlık da eklenir.
Bu belirtiler bir arada görüldüğünde hastanın bir uzmana başvurup tiroid fonksiyonlarını ölçtürmesi gerekir. Tiroid hormonlarının yeterli olmadığı durumda, günlük alınan tabletler ile hormonlar yerine konularak tedavi edilebilir.
Hipotiroidi Nedenleri
Hipotiroidi önlenebilen bir hastalık değildir ve çoğunlukla bağışıklık sisteminin tiroid bezine saldırması ve harap etmesi sonucu oluşur. Bunlardan en bilineni tiroit bezinin kronik iltihabı olan Hashimato tiroidi’dir.
Hashimato hastalığında bağışıklık sistemi tiroid bezini yabancı olarak tanır ve bazen ömür boyu hiçbir şey yapmaz, bazen de ona saldırıp harap eder ve çalışmaz bir hale getirir. İster Hashimato hastalığı isterse başka bir hastalık nedeniyle olsun, hipotiroidi ortaya çıktığında vücudun metabolizmasını ayarlayan tiroid hormonları azalır ve bunun sonucunda çeşitli şikayetler oluşur.
Zehirli guatr denen tiroid bezlerinin çok çalışması durumu ve tiroid kanseri de bu bezlerin işlevini bozar ve dolayısıyla hormon salınımını düşürebilir.
Diğer Nedenler Şunlardır;
- Tip 1 diyabet ya da vitiligo gibi başka bağışıklık sistemi hastalığına sahip kişiler
- Tiroid ameliyatı ya da radyoaktif iyot tedavisi geçirmiş kişiler
- Bebekte tiroid bezinin doğuştan gelişmediği durumlar (doğuştan gelen hipotiroidi)
- Beyindeki hipofiz bezinin sorunları
- İyottan fakir bölgelerde yaşayanlar ve az iyot tüketenler
- Radyasyona maruz kalma
- Amiodaron, lityum, interferon gibi ilaçları kullananlar
- Ailesinde tiroid rahatsızlıkları bulunanlar.
Kadınlar bu hastalığa erkeklerden 4-8 kat daha fazla yakalanma riski taşır. Kadın hormonları olan östrojen ve progesteronun etkisi olabileceğine dair şüpheler olsa da, bu hastalığın kadınlarda neden daha fazla görüldüğüne dair kesin bir kanıt yoktur.
Hipotiroidi Belirtileri
Tiroid Hormonlarının Az Çalıştığı Hipotriodi Belirtileri Şunlardır:
- Halsizlik, çabuk yorulma, hareketlerde yavaşlık,
- Depresif bir hal ve mutsuzluk,
- Soğuk ortamlara tahammülsüzlük,
- Ellerde ve ayaklarda ödem,
- Terlemenin azalması,
- Ses kısıklığı,
- Kabızlık,
- Anormal kilo artışı, iştah fazlalığı,
- Unutkanlık, konsantrasyon azalması,
- Erkelerde ergenlik gecikmesi,
- Kadınlarda adet azalması veya yokluğu.
Hipotiroidi Tanı Yöntemleri
Tiroid fonksiyon testi adı verilen kan testi ile hormon düzeyleri kontrol edilerek tanı konabilir.
Bu testte TSH hormonu ile T4 tiroid hormonuna bakılır. Kanda TSH'ın yüksek, T4 adlı tiroid hormonunun çok düşük olması hipotiroidi anlamına gelir.
Eğer TSH yüksek ancak T4 düzeyi normalse, ileriki zamanda hipotiroidi sahip olma riski vardır.
Doktorunuz ilaç tedavisi ile hormonları yerine koymak için bir tedavi planı hazırlar ve bu sürede düzenli kan kontrolleri ile tiroid düzeylerini kontrol eder.
Hormon düzeylerinin yanı sıra elle yapılan muayenede herhangi bir şişlik, ailenizde tiroit hastalığı varlığı, yutkunmada güçlük, gözlerin dışarı çıkması gibi başka belirtiler varsa, tiroid ultrasonu ile bu bezin büyüklüğü ve yapısına bakılır.
Nodül saptanması her zaman kötü huylu bir nodül varlığı anlamanıa gelmez. Tiroid sintigrafisi ve gerekirse ince iğne aspirasyon biyopsisi ile ileri tetkikler yapılır.
Hipotiroidi Tedavi Yöntemleri
Vücutta T4 hormonu yetersiz olduğunda dışarıdan verilen ilaç tedavisiyle bu eksiklik giderilir. Ancak hipotiroidi geçici değil, ömür boyu tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır.
Tiroid ilacına başladıktan 2 hafta sonra şikayetlerde düzelme başlar. İlaca düşük dozlarda başlanır ve kısa sürelerle artırılarak, genelde 5-6 haftada bir, TSH hormonu normale dönünceye dek doz ayarlanır. Sonrasında genellikle altı aylık ya da yıllık kontrollerle kanınızdaki tiroid hormonu seviyesinin normal olup olmadığı kontrol edilir.
Hamilelerde, yaşlılarda, koroner kalp hastalığı olanlarda hipotiroidi varsa daha sık kontrol gerekir. Bunun nedeni ise tiroid içeren hormon ilaçlarının kalbin daha hızlı çalışmasına neden olmasıdır. Bu yüzden ilaç ayarlanması iyi yapılmalıdır.
Yaşam boyu süren hipotiroidi tedavi edilmezse tiroit eksikliğine bağlı gelişen metabolik sorunların devam etmesi sonucunda, kalpte büyüme, kalp yetmezliği, pıhtı oluşumu, hipertansiyon ve damar sertliği gibi ölümcül tablolar ortaya çıkabilir.
Kan testlerinde tiroid hormonu eksikliğiniz varsa, ancak şikayetleriniz çok hafifse herhangi bir tedaviye ihtiyacınız olmayabilir. Bu durumlarda, doktorunuz genellikle birkaç ayda bir hormon seviyenizi izler.