Hipertiroidi Nedir ?
Hipertiroidi, tiroid bezinin aşırı çalışmasına bağlı olarak gelişen ve kan dolaşımına çok fazla tiroid hormonu (TSH) salgılanmasıyla oluşan bir hastalıktır. Herkeste görülebilir ancak kadınlarda erkeklerden yaklaşık 10 kat daha yaygındır ve tipik olarak 20 ila 40 yaşları arasında başlar. Kan testlerinde T3 ve T4 düzeyleri yüksek, TSH seviyesi ise düşüktür.
Tiroid bezleri, boynun arka tarafında yer alan, metabolizmanın ve organların işleyişini yöneten hormonları salgılar. Dolayısıyla vücut için çok önemli görevleri vardır. Bu bezlerin büyümesi ya da işlevini yeteri şekilde yerine getirememesi nedeniyle hormonlar az ya da aşırı salgılanır. Bu da vücudun tüm işleyişinde sorunlara neden olur.
Hipertiroidi durumunda tiroid hormonlarının aşırı salgılanması, vücudun metabolizmasının hızlı çalışmasına ve aşırı aktif olmasına neden olur. Bu da hızlı kilo kaybı, çok terleme, kalp çarpıntısı gibi belirtilere yol açar.
Bu belirtilerle doktora başvuran kişilere yapılan kan testlerinde TSH hormonu düşük, ancak T3 ve T4 hormonu yüksekse, kişiye hipertiroidi teşhisi konur.
Hipertiriodi tedavisinde, aşırı hormon salınımını baskılayan ilaçlar, atom tedavisi olarak da bilinen radyoaktif iyot tedavisi ve gerekirse bezlerin alındığı cerrahi uygulanabilir.
Nedenleri
Graves Hastalığı
Hipertiriodi vakalarının dörtte biri Graves hastalığı olarak adlandırılan bir bağışıklık sistemi hastalığından kaynaklanır. Graves hastalığında, vücut kendi kendine reaksiyon gösteriyor ve bu nedenle tiroid bezi fazla çalışarak aşırı aşırı hormon salgılıyor, metabolizma çok hızlanıyor, nabız yükseliyor, hasta kilo alamaz hale geliyor. Bu durum giderek yaşamı tehdit eden ciddi bir rahatsızlığa dönüşüyor.
Belirtileri
Sinirlilik, kalp çarpıntısı, kilo kaybı, yüksek tansiyon, şişmiş tiroid bezi ve gözlerin büyüyerek dışarı çıkması, ışığa hassasiyet, çift görme, kırmızı gözler ve şişmiş göz kapaklarıdır. Graves hastalığının nedeni bilinmiyor, ancak çoğunlukla genç veya orta yaşlı kadınlarda görülüyor ve kalıtsal geçiş gösterir. Sigara içmek aynı zamanda hastalık riskini artırıyor.
Toksik Nodüler Guatr (multinodüler guatr)
Toksik nodüler guatrın neden olduğu hipertiroidi, bir veya daha fazla tiroid nodülünün aşırı aktif hale geldiği bir durumdur. Zehirli guatr da denilen Toksik nodüler guatr belirtileri Graves hastalığında olduğu gibi şişkin gözleri veya cilt problemlerini içermez. Toksik nodüler guatrın nedeni bilinmemektedir.
Bazı İlaçlar
Kanser ilacı olan interferonlar, kalp ritim bozukları için verilen ve iyot içeren amiodaron ile bipolar bozuklukta kullanılan lityum gibi ilaçlar tiroit hormonunu az ya da çok salgılanmasına neden olur ve buna ilişkin şikayetlere yol açar. Şikayetler geçicidir ve ilaçların bırakılmasıyla yok olur ancak doktorunuza danışmadan ilaç kullanımını kesinlikle bırakmamanız gerekir. Bu tip tirioditler tiroid bezinde ağrıya neden olabilir ve kimi zaman ağrı kesiciler kullanılabilir.
Tiroidit (Tiroid İltihabı)
Tiroidit, geçici bir hipertiroidizme neden olur ve bunu, Hashimoto tiroiditinde olduğu gibi, hipotiroidizm izler. Ayrıca, bir kişi çok fazla tiroid hormonu tableti alırsa, hipertiroidizm ortaya çıkar. Nadiren, iyi huylu bir hipofiz bezi tümörü, hipertiroidizme neden olan tiroid uyarıcı hormonu (TSH) aşırı üretebilir.
Diğer Nedenler;
Vücutta hCG (İnsan Koryonik Gonadotropini) adlı hormonun yüksek miktarda olması tiroid hormonunun da fazlalığına yol açar. Bu durum hamileliğin ilk aylarında, çoğul gebelikte ve molar gebelikte (üzüm gebeliği) denilen rahimde doku kalması durumunda ortaya çıkar.
Hipofiz Adenomu
Hipofiz bezinin kanserli olmayan (iyi huylu) bir tümörü (beynin tabanında bulunan ve tiroid tarafından üretilen hormon seviyesini etkileyebilen bir bez)
Tiroidit
Ekstra tiroid hormonlarının üretilmesine neden olabilecek tiroid iltihabı
Tiroid Kanseri
Nadiren kanserli bir tiroid tümörü tiroid hormonlarının üretimini etkileyebilir.
Belirtiler
Tiroidin aşırı çalışması durumunda görülen yaygın belirtiler şunlardır:
- Çarpıntı
- Yüksek tansiyon
- Terleme
- Sinirlilik
- Huzursuzluk
- Sıcak ve nemli deri
- Sıcağa tahammülsüzlük
- Kilo kaybı (İştahın iyi olmasına rağmen zayıflama)
- Ellerde titreme
- Saçlarda incelme, kırılma ve dökülme
- Derinin incelmesi
- Geçmeyen ishal
- Göz bulguları (gözlerde büyüme)
- Parlak ışığa duyarlılık
- Uykusuzluk
- Adet düzensizliği, adet görememe
- Guatr (Tiroid bezinin büyümesi)
Tanı Yöntemleri
Kandaki tiroid hormonlarının seviyesine göre tanı koyulabilmektedir. Tanıyı kesinleştirmek için ayrıca görüntüleme yöntemleri kullanılır.
Kan Testi
Hipofiz bezinden salgılanan TSH-tiroid uyarıcı hormonun az olması, tiroid bezinden salgılanan T3 ve T4 seviyelerinin yüksek olması hipertiriodi varlığını gösterir. Kısaca kan testinde TSH düşük, T3 ve T4 değeri yüksekse kişide hipertiroidi vardır.
Tiroid Ultrasonu
Tiroidin yapısı, büyüklüğü ve değişimleri ayrıntılı olarak görülebilir.
Tiroid Sintigrafisi
Tiroit bezindeki nodül varlığını araştırmak için yapılır. Çok az verilen radyoaktif madde hasta tarafından hap şeklinde yutulur ve bu madde tiroit bezi tarafından tutulur. Hasta görüntüleme cihazının altına yatar ve yapılan görüntülemede tiroid bezinin ayrıntılı görüntüsü alınır.
Tedavi Yöntemleri
Hipertiroidi tedavisinin amacı tiroid hormonunun normal düzeylere çekilmesidir. Tedavi kişiden kişiye farklılık gösterir ve doktorunuz tarafından size özel olarak aşağıdaki faktörlere göre belirlenir.
- Yaşınız, genel sağlık durumunuz ve geçmiş hastalıklarınız
- Hipertiroidizm tipi
- Hastalığın mevcut durumu
- Özel ilaçlar, prosedürler veya tedavilere toleransınız
- Hastalığın seyri için beklentiler
- Tercihleriniz