Gebelikte Şeker Yüklemesi Neden Yapılmalıdır ?
Gebellikte Şeker Yüklemesi Nedir?
Daha önce diyabet hastalığı olmayan ve ilk kez gebeliği sırasında şeker metabolizmasında bozukluk görülen hastalar gestasyonel diyabet ya da sık bilinen adıyla gebelik diyabeti/hamilelik diyabeti olarak tanımlanır.
Bu amaçla gebeliğin 24 ila 28 haftaları arasında “50 gr. Glukoz Tarama Testi” uygulanır. Bu test için herhangi bir saatte, aç veya tok olmasına bakılmaksızın 50 gr. Glukoz içeren su içirildikten 1 saat sonra anne adayının kan şekerine (venöz plazma glukoz düzeyi) bakılır.
Kan şekeri 140 mg/dL veya üzerinde saptanan gebelere 100 gr. OGTT (Oral glukoz tolerans testi) yapılır. Üç saatlik 100 gr glikozla testin yeniden yapılması gerekir. 3 saat sürecek yüklemenin ardından, anne adayının gebelik şekeri olup olmadığı kesin olarak belirlenir.
Anne adayına yapılacak şeker yükleme testi sonrasında aşırı fiziksel aktivitenin yapılmaması ve bu süreçte herhangi bir şey yenmemesi gerekir. Bunlar şeker yükleme testinin doğru sonuç vermesi açısından önemlidir.
Gebelik Şekerinin Anne Adayı ve Bebek Açısından Riskleri Nelerdir?
Şeker hastalığının gebelikten önce var olması ya da gebelik döneminde ortaya çıkması, anne adayı ve bebek için bazı risklerin oluşmasını sağlar. Şeker hastalığı olan gebelerde bu süreçte kan şekeri seviyelerinin ne kadar düzenli olması sağlanırsa, diyabet yüzünden oluşacak riskler azaltılır.
Gebelik döneminde oluşan şeker hastalığının riskleri, gebelikten önce olan şeker hastalığına göre daha az risk içerir. Ancak bunun gebelerde mutlaka şeker yükleme testiyle belirlenmesi ve tedavi edilmesi gerekir. Aksi halde anne adaylarında gebelik zehirlenmesi, yüksek tansiyon, erken doğum, düşük gibi sorunlar şeker hastası olmayan gebelere göre daha yüksek olur.
Gebelikten önce şeker hastası olan kadınların bebeklerinde bazı anomaliler olabilir. Fakat gebelikte başlayan şeker hastalığı böyle bir soruna neden olmaz. Fakat her iki şeker hastalığında bebeğin fazla kilolu doğması yani makrozomik bebek gelişimi söz konusu olabilir. Bu durumda anne adaylarına sezaryen ile doğum yapılacağından, buna bağlı olarak bazı riskler yaşanabilir.
Anne adaylarında gebelik döneminde kan şekeri seviyeleri kontrol altına alındığında, oluşabilecek riskler de buna orantılı olarak azalacaktır. Bu yüzden anne adaylarında HbA1C ve glikoz seviyelerinin takibi son derece önemlidir.
Şeker Hastalığı Görülen Anne Adayında Bebekte Olabilecek Riskler Nelerdir?
- Doğum sonrasında akciğerlerin fazla gelişmemesi yüzünden bebekte solunum sıkıntısı yaşanabilir.
- Bebeğin iri olması,
- Bebeğin olması gerekenden küçük olması,
- Doğumdan sonra bebekte hipoglisemi yani kan şekerinin düşmesi, hipokalsemi, polisitemi, hiperbiluribinemi yani sarılık görülme riskleri,
- İleri aşamada kalp hastalıklarının oluşması,
- Böbrek anomalileri olması,
- Beyin ve santral sinir sistemine olan anomaliler,
- Kulak anomalileri,
- Sindirim sisteminde oluşacak anomaliler,
- Tanı konulmayan ve takip edilmeyen gestasyonel diyabetli gebelerde bebeklerinde problem çıkması normal gebelere oranla 2 kat artmıştır.
Gebelik Şekeri Nasıl Tedavi Edilir?
Gebelik şekeri olması halinde anne adaylarına normal şeker hastaları gibi ağızdan alınacak şeker ilaçları verilmez. Bunun yerine diyet ve egzersiz uygulamaları, insülin verilmesi gibi tedavi yolları tercih edilir.
Doktorun ve diyetisyenin birlikte hazırladığı, gebelik durumuna uygun diyet programıyla anne adayının beslenmesi sağlanır. Bu beslenme listesinde çikolata, dondurma, şerbetle hazırlanan tatlılar, beyaz undan yapılmış yiyecekler yer almaz.
Bu diyet sırasında anne adayının doktorun önerdiği egzersizleri yapması da, kan şekeri seviyelerini düzenlemeye etkili olur. Bu egzersizler yürüyüş ve yüzme gibi sporlardan seçilmelidir. Bu uygulamaların faydalı olmadığı anne adaylarında insülin verilerek, şeker hastalığı kontrol altına alınır.
Gestasyonel diyabet saptana gebeler doğumdan 6 hafta sonra 75 gr. OGTT testi yaptırarak şeker metabolizmaları araştırılır.